Verslag 11 september 2012

Aangezien Italië het grootste wijnland ter wereld is vond onze club dat het niet zinvol zou zijn de wijnjuweeltjes van dit mooie land op één avond te laten behandelen. Gans Italië is wijn en elke streek heeft een aantal bekende en minder bekende wijnen.
Voor deze avond hadden we gekozen voor wijnen uit Toscane, waar de druiven gedijen in een zacht golvend landschap afgewisseld met eikenbomen en bosjes met kreupelhout en daartussen rijkelijk bezaaid met heuvels met stadjes en dorpjes, vol met prachtige renaissancegebouwen.

We vonden Antonio Doria van Licata Vini bereid om ons wegwijs te maken in het aanbod van Toscaanse wijnen. Antonio, zelf van Italiaanse origine, bracht zijn geestdrift voor Toscaanse wijn over op onze clubleden.

Als inleiding herinnerde hij ons aan de vier verschillende kwaliteiten van Italiaanse wijn, te beginnen met
· TVA: Vino da Tavola (tafelwijnen) De term Vino da Tavola refereert aan gewone wijnen zonder oorsprongsbenaming. Er zijn geen regels voor de productie van deze wijnen. De tafelwijnen zijn meestal blends van verschillende variëteiten. Op het etiket zijn onder andere de volgende vermeldingen verplicht: flesnummer, TVA, gegevens bottelaar, enz.
· IGT: Indicazione Geografica Tipica (indicatie van geografische oorsprong). De elementen die kenmerkend zijn voor de IGT-wijnen zijn de aanduiding van het geografische gebied (bijvoorbeeld Piemonte of Marca Trevigiana), van de gebruikte basisdruif en van het oogstjaar. De wijnen moeten voor minstens 85% afkomstig zijn uit het geografische gebied waarvan zij de naam dragen en moeten beantwoorden aan de criteria die zijn opgenomen in de voor iedere IGT afzonderlijke productievoorschriften, zoals:  maximum opbrengst per hectare ,de maximum productie aan wijn, het alcoholgehalte, de druivensoorten die gebruikt mogen worden
· DOC: Denominazione di Origine Controllata,  een kwaliteitswijn met een gecontroleerde oorsprongsbenaming die aan een aantal kenmerken moet voldoen, zoals geur, kleur, smaak, druivenvariëteit, maximale opbrengst, enz. De Toscaanse Vernaccia di San Gimignano was in 1966 de eerste wijn die de DOC-status ontving. Hierna volgden er nog 345.
· DOCG of Denominazione di Origine Controllata e Garantita (Gecontroleerde en gegarandeerde Herkomstbenaming). De ‘G’  garandeert daarmee een zekere superieure kwaliteit van de wijn. In 1980 werd deze benaming ingevoerd en toegekend aan 4 wijnen van superieure kwaliteit uit Piemonte en Toscane: Barolo en Barbaresco, Brunello di Montalcino en Vino Nobile di Montepulciano. Vandaag telt Italië 37 DOCG’s. Om een DOCG-certificaat te bekomen moet een wijn tenminste voor 85 % uit inheemse drijven geperst zijn en krijgt de producent tweemaal per jaar een wijncontroleur over de vloer. Ook de maximale opbrengst per ha is kleiner.

De geproefde wijnen:

Alhoewel Toscane vooral bekend is om zijn rode wijn produceert men er ook enkele zeer goede witte wijnen zoals de Vernaccia di San Gimignano, een DOC-wijn rond het gekende wolkenkrabberstadje. Op een minerale bodem met zandsteen groeit de Vernacciadruif die een aangename witte wijn voortbrengt. We proefden een Vernacchia van Panizzi van 2011. Het was een aangename basiswijn met een zachte afdronk, een aroma van witte bloemen en voldoende mineraliteit. Hetzelfde huis verkoopt ook een Riserva (12 maanden gerijpt op nieuwe eik) en de Santa Margherita, van één wijngaard en 30 jaar oud.
Een andere bekende witte wijn wordt in West-Toscane geproduceerd in de Bolgheri-streek en is gebaseerd op de Vermentino druif. We proefden een Solosole van 2010 van Poggio Al Tesoro, een IGT-wijn uit 100% Vermentinodruiven gemaakt. Deze wijn was aromatisch, vol en strogeel met aroma’s van abrikozen en banaan, een aangename maaltijdwijn bij gebakken vis, schaaldieren, zachte en jonge kazen.
Uit dezelfde Bolgheristreek komt de Sassicaia, een elegante witte cultwijn met een sterk rijzende ster.

Nu was het stilaan tijd voor de rode wijnen, te beginnen met de Chianti gebaseerd op de Sangiovesedruif. Toscane telt acht Chiantiregios alle gelegen tussen en rond de beminnelijke kunststeden Firenze en Siena. De meest bekende wijnstreek is uiteraard de Chianti Classico geconcentreerd rond Greve, Radda, Gaiole en Castellina. Chianti Classicowijnen hebben de DOCG-benaming en moeten dus aan strenge eisen voldoen. Zo moeten ze tenminste 75% Sangiovesedruif bevatten en maximum 15 % Merlot of Cabernet sauvignon en maximum 10% andere inheemse soorten. Het embleem is de Gallo Nero (Zwarte Haan). Een Chianti Classico is een geconcentreerde wijn met droge, stevige tannines  en een fijn bramenaroma met strenge elegantie.
We proefden een Chianti Classico van 2009 uit Castello di Fonterutoli, op een paar kilometer ten zuiden van Castellina in het hart van de Chiantistreek. Deze wijn bestaat uit 90 % Sangiovese, 5% Merlot en 5 % Malvasia Nera druiven. Hij heeft 12 maanden gerijpt op Franse bariques voordat hij gebotteld werd. Hij heeft een robijnrode kleur, is fruitig en krachtig met een aroma van fruit en bloemen, wat hem uiterst geschikt maakt om geserveerd te worden bij lamsvlees, deegwaren, risotto’s en vegetarische schotels.

Als we verder afdalen naar het zuiden van Toscane belanden we in het dorpje Montalcino, beroemd om zijn Brunello, maar deze bewaren we voor het laatste. In Montalcino produceert men ook het jongere broertje van de Brunello, de Rosso di Montalcino en die proeven we eerst, kwestie van het verschil vast te stellen. Deze Rosso komt van het huis Altesino en is gemaakt van 100% Sangiovesedruiven, maar dan van de speciale Brunellokloon, kleine druiven met een harde pel. Het is een DOC-wijn die 7 maanden op hout gelegen heeft. Hij heeft een kersrode kleur, een aroma van aardbeien met een kruidige houttoets en proeft jong, maar heeft toch een goede afdronk en body. Geschikt voor bij deegwaren, risotto, gevogelte en kazen.

Enkele kilometers van Montalcino ligt het lieflijke stadje Montepulciano, dat zelfs zonder zijn wijn een bezoek meer dan waard is. Het is bekend om zijn Vino Nobile di Montepulciano, gemaakt van Sangiovesedruiven (Prugnole gentile) met Canaiolo en Mammolo. Er zit hier meer zand in de bodem dan in Montalcino en het is er koeler, wat resulteert in een doorgaans minder volle wijn dan de Brunello. Toch zijn er ook pareltjes onder de Vino Nobilewijnen, zoals deze van Avignonesi, die we konden proeven. Het was een krachtige en elegante DOCG-wijn, die 24 maanden in Sloveense eiken tonnen gerijpt heeft met een granaatrode kleur, een soepele structuur en een lange afdronk.

Het hoogtepunt van deze avond was de proeverij van een Argiano Brunello di Montalcino van 2007 met 14% alcohol en gemaakt van 100% Sangiovese grosso druiven. Een heerlijk aroma prikkelde onze neus, een complexe structuur, een kruidige smaak en een lange afdronk waren de eigenschappen die ons lieten genieten van deze uitzonderlijke wijn. Met een bewaarpotentieel tot tenminste 2022 is deze wijn uiterst geschikt bij rood vlees, pluimwild, wild en belegen kazen.

Hiermee sloten we deze leerrijke avond over Toscaanse wijnen af. We weten nu dat Toscane een regio is met heel veel grote wijnen en dat de ‘Super Toscans’ geen lege uitdrukking is.

Xavier